- Co to jest dyspepsja i jakie są jej przyczyny?
- Częste odbijanie po jedzeniu i pozostałe objawy dyspepsji
- Dyspepsja i zaburzenia odbijania – diagnostyka
- Leczenie i produkty na wzdęcia stosowane w dyspepsji
Podczas jedzenia lub picia do przewodu pokarmowego dostaje się powietrze. Część z niego przechodzi do dalszych odcinków przewodu pokarmowego, natomiast część wydostaje się z powrotem w wyniku odbijania1. Odbijanie jest więc zaburzeniem motorycznym polegającym na wstecznym przepływie gazów z przełyku i żołądka do jamy ustnej1. Jedną z możliwych przyczyn nadmiernego odbijania jest dyspepsja2. Jak rozpoznać i leczyć dyspepsję? Co jeszcze może oznaczać częste odbijanie? Odpowiadamy!
Co to jest dyspepsja i jakie są jej przyczyny?
Dyspepsja jest zespołem objawów, które powodują dyskomfort związany z przyjmowaniem pokarmów i trawieniem1. Słowo dyspepsja zaczerpnięte zostało z języka greckiego, w którym oznacza „złe trawienie”. Powszechnie stosuje się podział na dyspepsję organiczną, czyli wtórną do innej choroby, a także dyspepsję czynnościową. Najczęściej występuje dyspepsja czynnościowa, czyli taka, której przyczyny nie da się ustalić1.
Dyspepsja czynnościowa może się przejawiać jako zespół zaburzeń poposiłkowych (PDS), który cechuje się występowaniem uciążliwych objawów ze strony układu pokarmowego po spożyciu posiłku lub jako zespół bólu w nadbrzuszu (EPS), w którym przykre dolegliwości niekoniecznie występują po jedzeniu, mogą też pojawiać się na czczo i zmniejszać się po jedzeniu. PDS i EPS mogą się na siebie nakładać3.
O dyspepsji wtórnej mówi się wtedy, gdy przyczynę jej występowania da się jednoznacznie ustalić przy pomocy standardowych badań3. Wywoływać ją mogą takie choroby jak3,4:
- choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
- nowotwór,
- choroby trzustki i dróg żółciowych,
- zaburzenia endokrynologiczne,
- choroba refluksowa przełyku,
- stosowanie niektórych leków.
Warto w tym miejscu wspomnieć, że odbijanie po jedzeniu mogą powodować także zaburzenia odbijania. Rozpoznaje się je wtedy, gdy odbijanie z przełyku lub żołądka występuje więcej niż 3 dni w tygodniu i jest uciążliwe, tj. wystarczająco silne, by wpływać na zwykłą aktywność3.
Częste odbijanie po jedzeniu i pozostałe objawy dyspepsji
Objawy dyspepsji zależą w dużej mierze od tego, z jakim rodzajem dyspepsji ma się do czynienia. W przypadku dyspepsji czynnościowej razem z odbijaniem mogą współwystępować objawy takie jak wzdęcia czy nudności3. Jeśli przejawia się jako zespół bólu w nadbrzuszu, to dodatkowo pojawia się ból lub pieczenie w nadbrzuszu3.
Odbijanie po jedzeniu tak naprawdę nie jest typowym dla dyspepsji objawem, a jedynie współwystępującym z innymi. Charakterystycznymi dla dyspepsji objawami są uciążliwe3:
- uczucie pełności poposiłkowej,
- wczesne uczucie sytości,
- bóle w nadbrzuszu,
- pieczenie w nadbrzuszu.
Wymienione objawy powinny skłonić do konsultacji lekarskiej i przeprowadzenia badań diagnostycznych.
Dyspepsja i zaburzenia odbijania – diagnostyka
Lekarz przeprowadza z pacjentem szczegółowy wywiad celem zebrania jak największej ilości informacji o odbijaniu. Odbijanie zgłaszane jako częste i powtarzające się może wskazywać na odbijanie ponadżołądkowe. Odbijanie żołądkowe nie ma określonego obrazu klinicznego. Aby rozróżnić odbijanie ponadżołądkowe od żołądkowego, wykonuje się pomiar impedancji w świetle przełyku3.
Na podstawie badania przedmiotowego specjalista kieruje na odpowiednie badania diagnostyczne. Jednym z badań wykorzystywanych w diagnostyce dyspepsji u osób z grupy ryzyka jest endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego (gastroskopia)3. Podczas gastroskopii lekarz może pobrać wycinki do testu umożliwiającego wykrycie zakażenia Helicobacter pylori, które może być przyczyną dyspepsji2.
Dyspepsja czynnościowa rozpoznawana jest, jeśli m.in. w endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego nie ma cech wskazujących na chorobę organiczną, która mogłaby wytłumaczyć objawy3. Jeśli lekarz uzna to za konieczne, może poszerzyć diagnostykę o dodatkowe badania, np. USG jamy brzusznej2.
Leczenie i produkty na wzdęcia stosowane w dyspepsji
Postępowanie lecznicze w dużej mierze zależy od postawionej diagnozy, dlatego tak ważne jest wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych celem uzyskania prawidłowego rozpoznania. Jeśli rozpoznana zostanie dyspepsja organiczna, czyli wywołana przez konkretną chorobę, to leczenie sprowadza się do leczenia choroby będącej przyczyną dyspepsji2. Gdy objawy takie jak odbijanie, uczucie pełności w brzuchu czy wzdęty brzuch występują po przyjęciu leków, należy poinformować o tym lekarza, który może zalecić zaprzestanie dalszego przyjmowania leków2.
Niestety nie ma jednolitego schematu leczenia dyspepsji czynnościowej. Dostępne są różne metody postępowania, jednak żadna z nich nie wykazuje skuteczności we wszystkich przypadkach2. Co ciekawe, aż u 30–60% pacjentów korzyści przynosi efekt placebo2.
Jeśli gazy jelitowe nadmiernie się gromadzą, przez co pojawia się uczucie nabrzmiałego brzucha, należy zadbać przede wszystkim o swoją dietę. Chory powinien zmodyfikować dotychczasowy styl życia i sposób odżywiania2. Zaleca się unikać pokarmów lub napojów wywołujących albo nasilających objawy dyspepsji (np. tłuste, mocno doprawione potrawy). Posiłki powinny być niewielkie i powinno się je spożywać często, w spokoju. Ponadto należy zaprzestać palenia tytoniu2. Jeśli dobrane leki okażą się nieskuteczne, lekarz może zalecić jako postępowanie uzupełniające preparaty ziołowe, np. z siemienia lnianego, mięty czy dziurawca. Nie należy ich jednak stosować rutynowo2.
Dokuczają Ci objawy takie jak odbijanie, uczucie pełności czy wzdęcia? Mogą być one m.in. wynikiem błędów dietetycznych. Do łagodzenia objawów związanych z nagromadzeniem gazów w żołądku i jelitach powstałych w wyniku fermentacji jelitowej w czasie procesów trawienia stosować można Ulgix Wzdęcia5. Jest to wyrób medyczny zawierający symetykon, występujący w postaci kapsułek żelatynowych, przeznaczony do stosowania doustnego5. Ulgix na wzdęcia i uczucie pełności należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta – w przypadku osób dorosłych zalecana dawka to 1 kapsułka 3–4 razy w ciągu doby5.
Korzystanie z serwisu nie zastępuje diagnozy lekarza czy konsultacji farmaceuty, zaleceń lekarza, czy farmaceuty co do przyjmowania leków, a także treści ulotki i Charakterystyki Produktu Leczniczego. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby opublikowane opracowania były najwyższej jakości i odpowiadały potrzebom czytelników, a również były zgodne z obowiązującymi przepisami i wytycznymi. Nie ponosimy odpowiedzialności za własne decyzje użytkowników, mogące mieć wpływ na ich zdrowie, prowadzoną działalność gospodarczą lub zawodową.
Przypisy:
1. Słomka M., Małecka-Panas E.: Wzdęcia i odbijania. Pediatr. Med. Rodz. 2011, 7, 1, 30–34.
2. Marlicz K., Fyderek K., Dyspepsja (niestrawność) – objawy, leki i dieta, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2021.
3. Szczepanek M., Strzeszyński Ł., Choroby czynnościowe układu pokarmowego – wytyczne rzymskie IV (cz. 2), Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017.
4. Bartnik W., Dyspepsja — co nowego na Kongresie Digestive Disease Week w Chicago w 2011 roku?, Gastroenterologia Kliniczna 2011, tom 3, nr 3.
5. Instrukcja użytkowania wyrobu medycznego Ulgix Wzdęcia, 2017. Dostępna na: https://ulgix.pl/wp-content/uploads/2018/07/Ulotka-Ulgix-WZD%C4%98CIA.pdf
Ulgix Wzdęcia, wyrób medyczny. Skład: 1 kapsułka miękka zawiera 80 mg symetykonu. Ulgix Wzdęcia Max, wyrób medyczny. Skład: 1 kapsułka miękka zawiera 240 mg symetykonu. Zastosowanie: w łagodzeniu objawów związanych z nadmiernym nagromadzeniem gazów w żołądku i jelitach powstałych w wyniku fermentacji jelitowej w czasie procesów trawienia. Należą do nich: uczucie pełności, silne wzdęcia, odbijanie, które mogą być m.in. wynikiem błędów dietetycznych. Pomocniczo przed wykonaniem badań diagnostycznych w obrębie jamy brzusznej techniką obrazową, takich jak: radiografia, ultrasonografia i endoskopia. Przyczynia się do usunięcia z przewodu pokarmowego gazów i powietrza, przez co poprawia jakość uzyskiwanych obrazów i eliminuje trudności diagnostyczne. Przeciwwskazania: Nie należy stosować, jeżeli występuje nadwrażliwość na symetykon lub inny składnik wyrobu. Wytwórca: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242 E.
