Wzdęcia – przyczyny, objawy i sposoby radzenia z dolegliwością

Wzdęcie jest objawem świadczącym o obecności nadmiernej ilości gazów w jelitach¹. Choć może wydawać się niepozorny, to w istotny sposób obniża jakość życia. Może pojawiać się samodzielnie jako izolowany symptom, ale w większości przypadków jest elementem obrazu klinicznego innych jednostek chorobowych². W przebiegu jakich chorób mogą występować wzdęcia brzucha? Jak diagnozować oraz leczyć wzdęcia i gazy? Odpowiadamy!

1. Wzdęcia – jak je rozpoznać?
2. Najczęstsze przyczyny wzdęć
3. Wzdęcia – diagnostyka
4. Leczenie wzdęć
5. Wzdęcia – domowe sposoby

Wzdęcia – jak je rozpoznać?

Organizm ludzki produkuje fizjologicznie gaz w jelitach. Gazy jelitowe najczęściej powstają na drodze fermentacji lub w wyniku połykania powietrza³. Objętość gazów w organizmie wynosi ok. 200 ml, z czego 90% stanowi azot. Często zgłaszanym przez pacjentów objawem związanym z gazami są wzdęcia. Problem ten może dotyczyć nawet 30% ludności w Polsce³.

Wzdęcia brzucha charakteryzują cztery podstawowe cechy⁴:

• uczucie wzdęcia brzucha,
• rzeczywiste rozdęcie brzucha,
• objętość treści w jamie brzusznej,
• aktywność mięśniowa ściany brzucha.

Mianem wzdęć określa się subiektywne uczucie rozdęcia, wypełnienia jamy brzusznej. Termin ten zazwyczaj odnosi się do uczucia ucisku na ścianę jamy brzusznej lub uczucia obecności nadmiernej ilości gazów w jamie brzusznej².

Najczęstsze przyczyny wzdęć

Przyczyny wzdęć są różne i można podzielić je na kilka grup. Warto jednak zaznaczyć, że w niektórych przypadkach przyczyna może być wieloczynnikowa⁴.

Wśród możliwych przyczyn występowania wzdęć brzucha wymienia się takie jak⁴:

• nadmierna fermentacja – powodem jej występowania mogą być zaburzenia trawienia laktozy lub fruktozy, zespół jelita nadwrażliwego, wzdęcia czynnościowe, spożywanie nieulegających trawieniu węglowodanów czy nadmierne spożywanie probiotyków;
• zaburzenia wchłaniania – w prawidłowych warunkach łatwo dostępne składniki odżywcze ulegają wchłonięciu w jelicie cienkim, a pozostałe przesuwane są do jelita grubego, gdzie stają się podłożem dla gwałtownej fermentacji bakteryjnej;
• przerost bakteryjny jelita cienkiego – w jelicie cienkim dochodzi do przerostu bakteryjnego, rozprzestrzenia się w nim prawidłowa flora bakteryjna jelita grubego. Trawiony i wchłaniany w jelicie cienkim pokarm staje się podłożem dla fermentacji z udziałem znajdujących się tam już bakterii. Przerost bakteryjny jelita cienkiego mogą wywoływać zarówno nieprawidłowości motoryczne, jak i mechaniczne;
• produkcja metanu – przyczyną wzdęć może być wzrost ilości bakterii produkujących metan, który to zwalnia pasaż jelitowy;
• słaby pasaż gazu – przyczyną mogą być zaburzenia mechaniki jelit. Wyróżnia się dwa typy zaburzeń gazów: zaburzenia ewakuacji gazów z odbytu i zaburzenia jelitowej siły propulsywnej;
• zmiany w ruchomości ściany brzucha – powodem występowania uczucia rozdęcia brzucha mogą być słabe mięśnie brzucha;
• połykanie nadmiernej ilości gazów – przyczyną zwiększonej ilości gazów w jamie brzusznej może być połykanie powietrza podczas jedzenia posiłków lub picie napojów gazowanych;
• zaburzenia czucia trzewnego – przyczyną gazów i wzdęć brzucha może być nadwrażliwość trzewna.

W przebiegu dolegliwości będących przyczyną występowania wzdęć pojawić się mogą problemy z trawieniem powodujące szereg innych objawów takich jak nadmierne oddawanie gazów, odbijania, zaparcia czy biegunki.

Wzdęcia – diagnostyka

W diagnostyce wzdęć brzucha wykorzystuje się takie badania jak⁴:

• prześwietlenie rentgenowskie jamy brzusznej,
• test oddechowy,
• posiew treści z jelita cienkiego,
• oddechowy test laktozowy i fruktozowy,
• przy podejrzeniu celiakii: testy serologiczne oraz biopsja jelita.

Dopiero na podstawie wyników przeprowadzonych badań lekarz stawia rozpoznanie i planuje leczenie.

Leczenie wzdęć

Wzdęcia powinno się leczyć przyczynowo, jeśli tylko istnieje taka możliwość. W zależności od źródła problemu specjalista może przepisać odpowiedni lek na wzdęcia.

W leczeniu wzdęć zastosowanie znajdują m.in.⁴:

• preparaty przeciwwzdęciowe – stosowany jest np. simetikon, który rozbija pęcherzyki gazów znajdujących się w śluzie w przewodzie pokarmowym, co ułatwia wydostawanie się gazu na zewnątrz. Simetikon łagodzi dolegliwości ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego związane z nadmierną ilością gazó Produktem zawierającym simetikon jest np. Ulgix Wzdęcia Max;
• prokinetyki i spazmolityki – prokinetyki stymulują perystaltykę jelit. Przyjmowanie preparatów może powodować poprawę pasażu gazów u pacjentów ze zwiększonym zatrzymywaniem gazów, co prowadzi do zmniejszenia uczucia rozdęcia brzucha i objawów związanych ze wzdęciami;
• antybiotyki – są skuteczne w leczeniu wzdęć i objawów zespołu jelita nadwrażliwego, szczególnie rifaksymina i neomycyna;
• probiotyki – żywe bakterie mają na celu poprawę równowagi mikroflory jelitowej, jednak na razie brak jednoznacznych danych co do ich skuteczności w leczeniu wzdęć brzucha. Co więcej, niekiedy wzdęcia mogą być objawem ubocznym stosowania probiotyków

Wzdęcia – domowe sposoby

Oprócz farmakoterapii wzdęć warto również sięgnąć po domowe sposoby na wzdęcia. Pacjent musi zdać sobie sprawę z tego, że na motorykę jelit w dużym stopniu wpływa stres i napięcie emocjonalne⁵. Powinniśmy spróbować w miarę możliwości unikać sytuacji stresowych oraz zapoznać się z technikami radzenia sobie ze stresem i wprowadzać je do naszego codziennego życia.

Co na wzdęcia najlepiej się sprawdzi? Przy wzdęciach zalecane są modyfikacje dietetyczne polegające na eliminacji lub choćby zmniejszeniu ilości przyjmowanych pokarmów mogących powodować wzdęcia⁴. Szczególne znaczenie ma ograniczenie spożycia pokarmów, które mogą być rozkładane przez florę bakteryjną jelita grubego. Należą do nich produkty zawierające laktozę, bezcukrowe gumy do żucia, otręby pszenne, tłuszcz i sztuczne słodziki. Pacjenci zmagający się ze wzdęciami w górnej części przewodu pokarmowego i nadmiernymi gazami powinni ponadto unikać wody sodowej i innych napojów gazowanych⁴.

Korzystanie z serwisu nie zastępuje diagnozy lekarza czy konsultacji farmaceuty, zaleceń lekarza, czy farmaceuty co do przyjmowania leków, a także treści ulotki i Charakterystyki Produktu Leczniczego. Dołożyliśmy wszelkich starań, aby opublikowane opracowania były najwyższej jakości i odpowiadały potrzebom czytelników, a również były zgodne z obowiązującymi przepisami i wytycznymi. Nie ponosimy odpowiedzialności za własne decyzje użytkowników, mogące mieć wpływ na ich zdrowie, prowadzoną działalność gospodarczą lub zawodową.

Bibliografia:

1. Słomka M., Małecka-Panas E.: Wzdęcia i odbijania. Pediatr. Med. Rodz. 2011, 7, 1, 30–34.
2. Eder P., Stawczyk-Eder K., Łykowska-Szuber L. i in., Wzdęcie – ważny i powszechny problem kliniczny w codziennej praktyce lekarskiej, Prz Gastroenterol 2012; 7 (4): 197–202.
3. Gulbicka P., Grzymisławski M., Wzdęcia brzucha – najczęstsze przyczyny i postępowanie, Piel. Zdr. Publ. 2016, 6, 1, 69–76.
4. Talley N. J., Gastroenterologia i hepatologia w praktyce klinicznej. Jelito cienkie, jelito grube, trzustka, 2010.
5. Zych W., Wzdęcia, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017.

Ulgix Wzdęcia, wyrób medyczny. Skład: 1 kapsułka miękka zawiera 80 mg symetykonu. Ulgix Wzdęcia Max, wyrób medyczny. Skład: 1 kapsułka miękka zawiera 240 mg symetykonu. Zastosowanie: w łagodzeniu objawów związanych z nadmiernym nagromadzeniem gazów w żołądku i jelitach powstałych w wyniku fermentacji jelitowej w czasie procesów trawienia. Należą do nich: uczucie pełności, silne wzdęcia, odbijanie, które mogą być m.in. wynikiem błędów dietetycznych. Pomocniczo przed wykonaniem badań diagnostycznych w obrębie jamy brzusznej techniką obrazową, takich jak: radiografia, ultrasonografia i endoskopia. Przyczynia się do usunięcia z przewodu pokarmowego gazów i powietrza, przez co poprawia jakość uzyskiwanych obrazów i eliminuje trudności diagnostyczne. Przeciwwskazania: Nie należy stosować, jeżeli występuje nadwrażliwość na symetykon lub inny składnik wyrobu. Wytwórca: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242 E.

Poznaj ULGIX Wzdęcia

Poznaj ULGIX Wzdęcia Max